Semasa sebuah persidangan serantau di Kuala Lumpur baru-baru ini, saya telah berbual santun dengan orang yang duduk di sebelah saya.
“Jadi saudara dalam jawatankuasa parlimen yang mana?” soal rakan baru saya, yang baru saya ketahui merupakan ketua sebuah institut penyelidikan kerajaan Vietnam. Dia tertanya-tanya tentang peranan saya sebagai seorang Ahli Parlimen Malaysia.
“Itu satu soalan yang baik,” jawab saya. “Kami sebenarnya tidak ada jawatankuasa pilihan parlimen (parliamentary select committee) yang aktif, selain daripada Jawatankuasa Kira-kira Wang Negara.” Menyedari raut kebingungan di wajahnya, saya menambah lanjut.
“Sebenarnya, terdapat beberapa cadangan baru-baru ini untuk memperkenalkan jawatankuasa yang saudara maksudkan itu sebagai sebahagian daripada inisiatif pembaharuan yang diterajui kami di pihak pembangkang. Malangnya, Kabinet tidak bersetuju dengan pembentukan jawatankuasa pilihan.”
Kerut kening kenalan baru saya itu semakin tampak apabila kebingungannya tadi berubah kepada seakan tidak percaya. “Maafkan saya, kamu katakan Kabinet tidak bersetuju dengan cadangan Parlimen untuk menubuhkan jawatankuasa pilihan? Tetapi mengapa Kabinet yang harus menentukan urusan Parlimen?”
Maka timbulnya situasi yang sungguh ironi – apabila saya disoal oleh ahli kerajaan sebuah negara komunis mengenai rasional campur tangan eksekutif dalam hal ehwal badan perundangan tertinggi Persekutuan. Saya hampir hilang punca, kerana saya tahu soalan mudah beliau itu seakan merumuskan semua yang tidak kena dengan institusi-institusi tertinggi negara kita.
Perampasan kuasa oleh eksekutif
Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan bahawa tadbir urus negara kita dibahagikan kepada tiga cabang utama iaitu perundangan, eksekutif dan kehakiman. Setiap cabang ini bertujuan untuk menjadi kuasa yang berasingan dan bebas daripada dua cabang yang lain. Aturan ini dibentuk sedemikian rupa untuk memastikan kewujudan mekanisme semak dan imbang bagi mengelakkan monopoli kuasa oleh mana-mana satu cabang.
Keseimbangan inilah yang dinamakan sistem tiga pihak (tripartite system), satu gelaran yang dicipta oleh ahli falsafah Perancis abad ke-18, Baron de Montesquieu. Malangnya, eksekutif Malaysia terbukti tidak berapa mempedulikan pendapat Montesquieu ini.
Berbekalkan kuasa tidak terkawal selama lima dekad sebelum kehilangan majoriti dua pertiga pada tahun 2008, kerajaan persekutuan BN telah secara semberono meminda Perlembagaan dan undang-undang persekutuan lain bagi mengurangkan kuasa badan perundangan dan kehakiman. Pada masa yang sama, lebih banyak kuasa telah ditumpukan di tangan eksekutif.
Berakhirnya kebebasan kehakiman
Dengan berteraskan tradisi undang-undang common law yang diwarisi British, badan kehakiman Malaysia telah menjadi antara kebanggaan bagi Persekutuan. Malangnya, tidak ramai yang masih memandang tinggi institusi tersebut.
Kebanyakan akan merujuk kepada krisis kehakiman 1988 sebagai punca kepada segala yang tidak kena dengan badan kehakiman kini. Pergelutan yang bermula dengan beberapa keputusan mahkamah yang tidak menguntungkan pemerintah – termasuk pembatalan pendaftaran UMNO – akhirnya berkembang menjadi perbalahan besar antara badan kehakiman dan eksekutif.
Maka tercetuslah pertempuran epik ala Shakespeare yang menyaksikan adegan pengkhianatan, manipulasi besar-besaran dan pada penghujungnya, kejayaan antagonis yang bersifat Machiavelli. Akhirnya, tersungkurlah badan kehakiman dengan pemecatan Ketua Hakim Negara bersama dua hakim Mahkamah Agung yang lain. Menurut mantan Perdana Menteri Tun Abdullah Ahmad Badawi, negara kita masih belum pulih daripada tamparan hebat ini.
Read More / Baca Lagi >>